Inhoud van de videocursus
In deze aflevering van De Tafel van Lex staat de overbevolking in de Belgische gevangenissen centraal. Strafpleiters mr. Philip Daeninck en mr. Jan De Man, samen met Mathilde Steenbergen, hoofd van het Belgische gevangeniswezen, delen hun praktijkervaringen en actuele cijfers, onder moderatie van Dirk Leestmans.
De sprekers tonen hoe structurele oorzaken de crisis voeden: langere voorlopige hechtenis, zwaardere straffen, te weinig detentiecapaciteit en een trage uitvoering van straffen. Tegelijk komt de menselijke tol scherp in beeld: gedetineerden in onmenselijke omstandigheden en personeel dat dagelijks moet kiezen tussen “onmenselijk” en “nog onmenselijker”.
Verder wordt de impact op families, de rechtsonzekerheid voor veroordeelden en de frustraties binnen het gerechtelijk apparaat besproken. Mr. Daeninck en mr. De Man benadrukken de rol van de magistratuur en de nood aan meer proportionele, wetenschappelijk onderbouwde straftoemeting. Steenbergen licht toe hoe het gevangeniswezen geklemd zit tussen repressieve verwachtingen en een chronisch gebrek aan middelen en pleit voor beleid dat steunt op criminologische inzichten in plaats van op buikgevoel en populisme.
De aflevering toont de kloof tussen theorie en praktijk, tussen wet en werkelijkheid, en stelt scherpe vragen bij de toekomst van het Belgische strafrechtelijk systeem: hoe lang kan men nog spreken van een humane strafuitvoering en wat is er nodig voor een fundamentele hervorming?
Het resultaat is een genuanceerd en confronterend gesprek dat diepgaand inzicht biedt in een van de grootste uitdagingen van het Belgische rechtssysteem.
Docenten
mr. Jan De Man - Strafpleiter, balie Antwerpen | mr. Philip Daeninck - Strafpleiter, balie Limburg | mevr. Mathilde Steenbergen - Hoofd van het gevangeniswezen | Moderator: Dirk Leestmans - Justitiejournalist
Thema's
Volgende onderwerpen worden besproken:
- Introductie en situering van het probleem
- Historische evolutie van de overbevolking
- Rol en ervaringen van advocaten
- Onzekerheid bij strafuitvoering en wachttijden
- Menselijke en familiale impact van detentie
- Structurele oorzaken en tekort aan capaciteit
- Voorlopige hechtenis en alternatieven
- Strafmaat, recidive en hervorming van het strafrecht
- Invloed van publieke opinie en politiek populisme
- Nood aan wetenschappelijke en structurele oplossingen